Co może pomóc?
Uzależnienie od miłości jest problemem złożonym. Według klasyfikacji chorób ICD-11 oraz DSM zespół objawów, które się z nim wiąże można przypisać zaburzeniom osobowości (lub trudnościom osobowościowym), zaburzeniom lękowym, depresyjnym, czy obsesyjno-kompulsywnym, ale także uzależnieniu behawioralnemu. Jeśli samodzielne próby poradzenia sobie z problemem nie przynoszą rezultatów, warto poszukać pomocy psychoterapeutycznej.
Abstynencja w przypadku uzależnienia od miłości nie oznacza dożywotniego celibatu, życia w pojedynkę, nie jest też równoznaczna z zerwaniem aktualnej relacji, czy związku. Uzależnienie od miłości rozwija się poprzez nałogowe zachowania (do zachowań zalicza się także sposób myślenia), a zatem abstynencję określa się jako rezygnację z tych zachowań.
Uzależnienie od miłości, podobnie jak uzależnienie od jedzenia, od seksu, czy od Internetu lub smartfona dotyczy czynności, które są wpisane w ludzkie życie i dlatego tak ważne jest odróżnianie zachowań zdrowych od nałogowych.
Zachowania zdrowe służą zaspokajaniu potrzeb. Zachowania nałogowe służą uzyskaniu natychmiastowej emocjonalnej gratyfikacji – pobudzenia, uspokojenia lub przeniesienia w świat fantazji, są zatem związane z zachciankami lub przymusami. Z tego względu jednym z podstawowych obszarów pracy dla osoby, chcącej uwolnić się z uzależnionej od miłości jest nabywanie umiejętności nazywania swoich potrzeb oraz wzięcie odpowiedzialności za ich zaspokojenie – czyli na przykład nauczenie się samokojenia albo sięgania po pomoc. Koncentracja na potrzebach charakteryzuje humanistyczne nurty psychoterapii.
Wśród zaburzeń, czy trudności osobowościowych, które wiążą się z ryzykiem uzależnienia od miłości wymienia się osobowość zależną, osobowość borderline oraz osobowość narcystyczną. Deficyty osobowościowe są efektem dysfunkcji w okresie dzieciństwa – niewystarczająco dobrych relacji z rodzicami, uwikłań w systemie rodzinnym, czy trudnych układów w szkole (z nauczycielami i rówieśnikami), ale także różnorakich patologii wychowawczych i nadużyć. Procesy psychodynamiczne w psychoterapii, służące zniwelowaniu deficytów osobowościowych, mogą osobom uzależnionym od miłości skutecznie pomóc.
Przyczyną uzależnienia od miłości może być też nieumiejętność radzenia sobie z trudnymi emocjami, szczególnie lękiem, smutkiem i złością – bycie w miłosnej relacji, czy to rzeczywistej, czy wirtualnej, może staje się sposobem na ich regulowanie. Nauka zarządzania emocjami w jednym z modeli psychoterapii poznawczo-behawioralnych przynosi osobom uzależnionym od miłości wymierne korzyści.
Nie bez znaczenia są również przekonania, czy schematy zachowań, które wynosi się z domu rodzinnego, czy też które determinowane są społecznie i kulturowo. Bezrefleksyjne ich przyjmowanie i powielanie jest dowodem na to, że nie istniały warunki umożliwiające proces indywiduacji, będący podstawą dojrzałej osobowości. Przyglądanie się swoim przekonaniom oraz schematom zachowań, zmiana tych destrukcyjnych – to też obszary, na których może się skupiać praca osoby uzależnionej od miłości w psychoterapiach różnych nurtów.
W pomocy osobom uzależnionym od miłości można zastosować metody, sprawdzone w psychoterapii innych uzależnień, zarówno od substancji, jak i behawioralnych – ich celem jest trwała rezygnacja przez klienta z nałogowych zachowań. Jedna z propozycji krótkoterminowej psychoterapii uzależnienia od miłości została przedstawiona w książce Eugenii Herzyk „Nałogowa miłość” (wyd. Świat Książki, 2011).